‘Niet iedereen slaagt erin te dansen op toekomstmuziek’, zei de Poolse dichter Stanislaw Jerzy Lec ooit. Met de uitdaging om het tegendeel te bewijzen trok ik vanuit België noordwaarts naar Utrecht richting de Gaudeamus Muziekweek. Na bijna 75 jaar is dat ondertussen toch wel een instituut onder de festivals voor hedendaagse muziek. Als musicoloog hou ik nu eenmaal graag een dikke vinger aan de pols wat de nieuwste tendensen in het kunstenlandschap betreft. Ik blijf koortsachtig zoeken naar muzikale parels in de maalstroom van muziek van vroeger en vooral van nu.
En het werd een weekend van extremen. Hoe kan het ook anders?
Dansen met sensoren, een kip-en-ei-verhaal
Neem nu de voorstelling UNMUTE, eerder een momentopname van de samenwerking tussen componist Yannis Kyriakides en choreografe Keren Levi. Een elektronische compositie, doorspekt met opnames van recent uitgestorven talen die in dialoog ging met een groep dansers gehuld in sensoren. Terwijl de muziek de dansers aanstuurde, werd de muziek zelf getransformeerd of sonoor verrijkt door de sensorbeweging van de dansers. Een doorgedreven kip-en-het-ei-verhaal dus. Het gesprek achteraf tussen makers en publiek met een Q&A gaf dan ook een boeiend inzicht in het werkproces met al haar eureka-momenten en occasioneel gefrustreerd tandengeknars.
Een voorstelling om de kaken terug volledig te ontspannen was dan weer SUBVERSE van violiste Diamanda La Berge Dramm. Zij is de rebelse telg uit een muzikaal gezin, al is dat met de halve rocksterren fluitiste Anne La Berge en componist David Dramm als ouders wel heel relatief. Blootsvoets trippelen en voor de gelegenheid gehuld in een voluptueuze voor haar gemaakte glanzend witte jurk zoog ze ons in een prachtige voorstelling. Een hemelse Biber en Bach flirtten schaamteloos met een compositie voor voetdrum en viool van papa Dramm. Denk daar nog eens een hypnotiserende zangstem bij die met eigen composities en poëzie het publiek gewillig bedwelmt en je beseft plots hoe vloeibaar goud klinkt…
Brandalarm in partituur …
“Mijn vader zag overal muziek in. Zelfs in mijn moeder. Die liep dan ook heel de dag te fluiten. Later bleek dat ze astma had….”
Woorden van mijn schrijvende landgenoot Tom Lanoye die mij dan weer naadloos bij een andere muzikale ervaring van dit weekend brengt: IN TENSIONS van belachelijk begaafde celliste Maya Fridman.
Als ‘musician in residence’ van de Gaudeamus Muziekweek ging ze de strijd aan met elektronica, visuals en (ook hier) één extra danser. Toegegeven, al te vaak klonk het ook echt als een strijd. De cello kreunde onder het gegesel van haar onverbiddelijk plukkende vingers en schurende strijkstok en dat mag u letterlijk nemen. Uit de luidsprekers dreunden en krijsten collegiaal elektronische stemmen mee. Het geheel werd bovendien verder aangedikt met het gesnerp van brandalarmtonen. Een georkestreerde wervelwind waar zelfs de Caraïbische orkanen van zouden gaan blozen. Alleen, in al dat gewauwel verdween ook ons besef van realiteit. Want toen de muziek abrupt stopte, werd het ons plots duidelijk dat het brandalarm niet in de partituur bleek te staan.
Gelukkig niets aan de hand bleek uiteindelijk, maar ik voelde mij toch wel even als de goedgelovige keizer zonder kleren. Stof tot nadenken alleszins.
Castillio interior: een appeltje voor de toekomstige dorst
Vele heerlijke (en minder heerlijke) momenten volgden nog maar eerder dan met mijn relaas alle betovering verder te grabbel te gooien, nodig ik u uit om zelf eens te gaan dansen op de toekomstmuziek op een volgende editie.
Wat ik u wel nog graag meegeef, is een heerlijk dezer dagen ontdekt muzikaal appeltje voor de toekomstige dorst in tijden dat u geen blijf meer weet met uzelf. Castillio interior” voor cello en viool van de Letse componist Peteris Vasks. Geen gemep noch gepluk en zeker geen brandgevaar maar eerder een moment tussen passie en verstilling in tijden van kortademigheid en misleidend gefluit…
